سیاست دیروز محوری و امروز گریزی

توضیحات

منتشر شده در یکشنبه, 10 دی 1396 19:22

كامران رحیمی(نویسنده و پژوهشگر)-سايت ويرا - صدا و سیما رسانه‌ی ملّی و مردمی بی‌گمان یكی از پر مخاطبترین و مؤثرترین رسانه محسوب می شود. پس از راه اندازی شبكه‌ی استانی و عنایت به زبان و فرهنگ کردی ایلام استقبال مردم به هویت و فرهنگ خودی به عنوان پادزهری علیه تهاجم فرهنگی دو چندان شد اما  این روند با افت كیفیتی و محتوایی برنامه‌های كردی در صدا و سیما بر کام نخبگان تلخ شد. به طور اختصار و طبقه‌بندی شده میتوان برنامه‌های محلّی صدا و سیما را در دو بخش مورد نقد و بررسی قرار داد:

1- ازحیث زبان و کاربرد آن؛

برهمگان روشن است كه زبان عامل ارتباط، محمل اندیشه، حدیث نفس و تولیدات هنری است، و این توانش وجه تمایز انسان  از سایر موجودات است. زبان در واقع صورت ملموس و ظاهری و در یك كلام DNA یك فرهنگ محسوب میشود . بنابراین هرگونه كم توجهی یا بی توجهی بدان عواقب بسیار نامطلوب در انعكاس یك فرهنگ ( آن هم فرهنگ و تمدنی به قدمت استان ایلام ) در پی خواهد داشت . اكثر برنامه‌های کوردب كه در دوران اخیر ساخته شد چه از لحاظ زبانی، چه از لحاظ ساختار و نحو وجمله‌بندی و انتخاب واژگان اصیل عموماً یا گرته برداری ناقص از زبان رسمی بوده یا به طور كلی از اصالت و خصایص گویش «معیار کردی» به دور بوده است. بنابراین لازم است كه دست اندرکاران صدا و سیما با دعوت از ادبا، زبان دانان، زبان شناسان و همچنین گروه ویراستاران زبده، در تقویت، اعتلا، ارتقا و پیرایش و پالایش زبان اکثریت و متداول گام اساسی بردارند. بنابر اطلاعات موثق برخی از گویندگان و حتی برنامه‌نویسان ، از ادب و فرهنگ كردی و حتی رسم‌الخط كردی بی اطلاع هستند . آیا امكان دارد با این همه كمبود، برنامه‌های برای مردمی با این قدمت و اصالت ساخت؟

بر همگان واضح و مبرهن است هر زبانی دارای گونه‌های متعدد است که توسط اقشار مختلف جامعه  با پایگاه اجتماعی متنوع تکلم میشود به عنوان نمونه گونه زبانی فرهنگیان و دانشگاهیان با گونه زبانی بازاریان و... متفاوت و قابل تشخیص است. اما  برنامه نویسان صدا و سیما عموما از گونه زبانی قشرهای خاصی از جامعه استفاده میکنند که عموما با طنز و هزل و نوعی کم‌سوادی و ایلیاتی همراه است  که در بلند مدت پرستیژ زبانی  را مخاطره میاندازد به عبارت دیگر نسل جدید که برای اولین بار به دیدن و شنیدن این برنامه‌ها میپردازند تصور کوچه و بازاری  از زبان و فرهنگ خود را متصور میشوند!؟ در صورتی که با برنامه‌های متناسب و امروزی باید از سایر گونه‌های  زبان نظیر گونه عقلانی، دینی، فلسفی، علمی و... نیز استفاده شود.

بنابر اذعان اكثر محققین و دانشمندان طراز اول ایران، زبان كردی از حیث گویشور و غنای ادبی بعد از فارسی دومین مقام در بین زبانهای ایرانی را داراست و باز بر اساس نوشته و گفته‌ی این بزرگان هرگونه خدمت و تقویت زبانهای ایرانی نهایتاً منتج به تقویت و اعتلای زبان رسمی میشود .

در واقع مسئولین صدا و سیما میتوانند با برگزاری كلاسهای با محتوای فرهنگ و ادبیات کوردی در تقویت كیفی و حتی كمّی برنامه‌های محلّی گام اساسی بردارند.

2- موضوع و محتوای برنامه‌ها ؛

اكثر برنامه‌های محلّی صدا و سیمای ایلام حول و حوش زندگی عشایر،دامداری، فرهنگ چادرنشینی، زندگی روستایی و كشاورزی و بازدید از مناطق توریستی متمركز شده است .

این در حالی است كه امروزه عموماً اكثر جامعه‌ی استان و حتی كشور زندگی شهری و صنعتی و حتی مدرنی دارند . این خصیصه استفاده از زندگی شهری و مظاهر مدرنیته نظیر موبایل، خودرو، اینترنت، روزنامه حتی در دورترین روستاها به عینه مشاهده می شود . از سوی دیگر به بركات تأسیس دانشگاهها و دانشكده‌ها در استان امروزه شاهد حضور قشر عظیمی از تحصیلكردگان در جامعه می باشیم که در قرن 21 نیازمند خوراك و داده‌های امروزی هستند . صدا و سیما به همان اندازه به فرهنگ عشایری نزدیك می شود می بایست، خوراك فكری و فرهنگی نیمه‌ی دیگر جامعه را فراهم كند .

چون اگر ایـن تـوازن ایجـاد نشود در نهایـت قشـر عظیمی از جامعه از رسانه‌های ملّی رویگردان میشوند. فولکلورزدگی برخی از تهیه کنندگان بر پخش و بازتولید موسیقی قدیمی و کم کاربرد نظیر هوره و موره و... که عموما علایق  افراد مسن جامعه میباشد سیاست مخاطب‌گریزی و نهایتا مخاطب ستیزی را بخصوص در نسل جوان را در پی داشته دارد

واقعاً ساخت برنامه‌هایی با درونمایه‌های  عینی و ملموس نظیر مانند مشاهیر ایلام، جلسات نقد و بررسی شعر معاصر و نو، مباحث  روانشناسی، زبانشناسی و تاریخی گفتگو با نخبگان و ساخت برنامه‌های مصائب و مشکلات امروزی به زبان معیار کوردی در جهت ارتقای فرهنگ عمومی و شهری وساخت و پخش موسیقی مدرن و سمفونیک کردی ... از الزامات و دستورالعملهای ویژه‌ی دست اندرکاران صدا و سیما می بایست باشد .

در پایان هیچ كس منكر برنامه‌های جذّاب و پرزحمت دست اندركاران صدا و سیما نیست و مردم، روزنامه‌نگاران، ادبا و محققان همچنان معتقد به تداوم این برنامه‌ها هستند . این قلم و بسیاری از نخبگان ضمن تایید و ساخت برنامه‌های محلّی،همچنان در انتظار ارتقا سطح كیفی و ارتقا برنامه‌ها و از همه مهم تر ساخت برنامه‌های امروزی برای مخاطبان امروزی می باشند .

سايت ويرا